Bij het inventariseren en opruimen van een radioverzameling bij iemand vond ik twee (voor mij) heel erg bekende spullen.
Het waren de eerste, met zuur verdiende guldens aangeschafte dumpsetjes
die ik in het zondige Amsterdam kocht. Ik meen deze in de Kinkerstraat bij Radio Rotor te hebben aangeschaft. Dat was echter omstreeks 1960 (Ik was toen 14 jaar oud). Het kan ook zijn dat het bij Radio Lenssen vandaan kwam, maar in een eerste opwelling zag ik het winkeltje van Rotor weer, alwaar de eigenaar, toen ik er langs liep net bezig was een VCR97, zo'n grote beeldbuis, tegen de stoeprand aan diggelen te slaan. Dat kon toen blijkbaar nog, daar werd niemand warm of koud van.
De verdiende centjes kwamen van de Twentsche Stoomblekerij, alwaar ik drie weken vakantiewerk verricht had. Niet bepaald gezond, bv. het schoon maken met een grote emmer Trichlooretheen en veel poetsdoeken van de stator van een gigantische generator die in de vakantieperiode voor onderhoud helemaal door een Zwitserse monteur van de firma Oelikon uit elkaar werd gehaald. Ik mocht dan binnen in de stator, waar normaal de rotor draaide, liggen en alle lamellen poetsen die onder het koolstof zaten.
Wat Amsterdam betreft, met de trein er naartoe en ik logeerde daar bij vrienden van mijn ouders die in de Niersstraat woonden en van waar ik met lijn vier naar het centrum reisde. De dumpzaken zaten voornamelijk in de rosse buurt waar je als 14 jarige toch niet echt de ogen voor sloot. Schaars geklede dames met uitdagende blikken en gebaren, die zich in kleine etalages presenteerden, dat kenden we niet in het Twentse Goor. Het waren dus op allerlei gebied zeer leerzame tijden...........
Maar nu dus de bewuste dumpzaakjes. (Inmiddels is er al iets meer bekend over de functie en herkomst van de R-3121, zie onder aan de pagina)
Dit is het chassis met twee V.R.135 buizen, ook CV6 genoemd. Dat zijn triodes met anode en roosteraansluiting boven op het glas, dus heel korte verbindingsdraden en zeer geschikt voor hogere frequenties. Niet dat ik dat toen ook al wist, maar ik had gehoord dat de buizen "Zendbuizen" waren en dat sprak me wel erg aan.
De voorkant. De afstemcondensator wordt dmv. een stang die via een tandwielkastje aan de roterende omvormer van de voedingsunit is gekoppeld, Om de 2,5 seconde werd de afstem-C een keer rond gedraaid en daarmee werd 30 MHz van het bereik "A" bestreken. (157 MHz tot 187 MHz.)
Hier een gezicht op de zijkant waar ook nog enige mica-condensatoren te zien zijn. Die zijn van goede kwaliteit.
De andere zijkant, hier is een voet voor een VR92, dat is zo'n heel klein buisje met een diode als binnenwerk. Aan het REF-Nr. is te zien dat het een apparaat van het Air-ministry van de Engelsen is.
De achterkant met de buisvoeten. Het voordeel van deze buizen is het feit dat aan de onderkant alleen de katode en de gloeidraden aangesloten worden. Deze zijn hier nog weer voorzien van HF-smoorspoeltjes en condensatoren om HF-lekken te vermijden.
Boven is de voet van de VR92 te zien, waar die precies voor dient is me nog steeds niet helemaal duidelijk. Het lijkt me een zendertje voor ca 200 MHz, een frequentie die ook in de B-set van de WS-19 gebruikt werd.
Het is waarschijnlijk onnodig te vertellen dat dit soort spullen toen nooit gebruikt werden waar ze voor bedoeld waren, de tang er in en slopen maar, je had onderdelen nodig voor belangrijker projecten. Het chassis van dit deel heeft heel veel schakelingen geherbergd. Van zenders, ontvangers, voedingen en versterkers, alles heeft er al opgestaan, ik kon geen chassis maken en UNI-FRAME-delen waren te duur.
Het zelfde verhaal geldt in principe ook voor het andere deel.
Dit gedeelte heeft wel aan de voorzijde van de bijbehorende set gezeten. Een zeer bekende connector en een schuif-afstemming van Hoog naar Laag.
Dit deel is makkelijk uitwisselbaar en kan zo weer middels de stekker aangesloten worden. Waarschijnlijk units voor verschillende frequenties. Het ding ziet er uit als een super-regeneratieve ontvanger met CV6.
Het chassis ziet er niet uit, maar dat komt omdat het verzilverd is. Met wat poetswerk maak je er een prachtig, glimmend kunstwerk van. Ook hier, rechts onder een VR-92 diode.
De groene trimmer is ook verwisselbaar, links daarvan de afstemplaat van de resonantiekring, die als een Lecherlijn opgebouwd is. Dit soort ontvangers was heel gevoelig maar produceerde ook veel ruis en HF-straling. Als ontvanger werkte hij tegelijker tijd als zender.
De achterkant.
Op deze foto nog een wat meer gedetailleerd blik op het afstemgedeelte.
Wat ik wel gevonden heb is het typenummer van de ontvanger waar in al dit schoons thuis hoorde, De R-3121. Alleen kan ik hier helemaal niets van terug vinden op internet of in de boeken van Louis Meulstee. Dus wie het weet mag het zeggen, mail naar jan apestaartje pa3esy.nl.
Ik denk dat ik ze als trofeeën uit een lang vervlogen tijd op de plank zet.
Voorlopige wetenswaardigheden over de R3121.
Voor nog meer info over de IFF III G/R zie HIER!!
Dit is de transponder van een IFF-systeem (Identification Friend or Foe). De ontvanger van de transponder ontvangt een signaal dat beantwoord wordt door de zender in het apparaat. Dit antwoord moet dan bij het ontvangen signaal passen. Wanneer dat het geval is wordt het vliegtuig als "Friend" beschouwd en niet direct naar beneden gehaald.
De superregeneratieve ontvanger met de groene trimmer werkt oa. in de zogenaamde "G"-band van 200 MHz. Dat is op de foto ook te zien aan het handvat met de letter "G" er op. Deze ontvanger kon ook ingesteld worden voor de "A"-band die liep van 157-187 MHz. Dan werd de trimmer-eenheid vervangen door een exemplaar met een "I" op het handvat.
Het hele systeem heette IFF MK III GR met frequentie bereiken van 157 - 187 MHz, de I-band en 200 MHz, de G-band. De benaming van de RAF was ARI 5131.
Er waren twee soorten transponders, de R3120 voor 12 Volt voeding en de R3121 voor 24 Volt, daarbij behoorden de voedingsunits 356 of 357.
Om de zaak te bedienen bestond er de Control-unit Type 1 . Als antenne werden twee types gebruikt, voor vliegtuigen die 350 mph of sneller vlogen was er het type 90. Voor de langzamere vliegtuigen type 93.
Er werd met impulsmodulatie gewerkt in bv. het frequentiebereik 157 - 187 MHz met een sweep van 30 MHz om de 2,5 sekonden. De flashback (wat dat ook betekent, ik denk de eigen echo) was kleiner dan 0,5 seconden, dan werd de hoogspanning uitgeschakeld.
Om de apparatuur te testen had men de testset type 74 of 63 nodig. Tevens was wavemeter W1310 en/of 1432 onmisbaar.
Zo zou de installatie er uit kunnen hebben gezien...........Waarschijnlijk wel !!!! Dit is de BC-966 die deel uit maakt van de SCR-695. Hoewel dit allemaal Amerikaanse types zijn is de set ook in Engeland in gebruik geweest en wel als IFF MK III GR of ARI-5025.
Hier onder enkele foto's van de Engelse versie. De voeding (onderste deel) ontbreekt nog steeds, misschien komt de hele set nog eens voor een fotosessie langs, je weet maar nooit... Overigens, de aansluiting met het papierenlabel er aan is de plaats voor een explosief. Deze werd tot ontploffing gebracht door twee schakelaars tegelijkertijd in te drukken of bij een crash werd een andere schakelaar geactiveerd. Dus geen 24 Volt op dit onderdeel zetten, de lading was groot genoeg om de hele set op te blazen ter voorkoming van nieuwsgierige blikken van de vijand. (Op de afbeelding is het explosief verwijderd)
De voorzijde met de antenne aansluitingen en de afstemming van de ontvanger. H en L.
Rechts de oscillator, de aandrijving van de afstemming ontbreekt, dus ik weet nog steeds niet of het een motor of stappenrelais is.
Een zijkant met de modificatiegevens die echter niet te ontcijferen zijn. Boven de oscillator-unit.
De andere kant met typeplaatje en boven de ontvanger.
Het typeplaatje met RefNr. 10DB/570 en serienummer 2140.
De bovenkant, de buizen ontbreken maar zo hier en daar valt te lezen dat er wat VR-54's in zaten.
De onderzijde met heel veel componenten
Nu nog de hele set....
Een Spitfire met de IFF-antenne onder de vleugel (zie rode pijl) Deze foto is "geleend" van Wikipedia, waar een duidelijk verhaal geschreven is over IFF.
Mochten er foto's van het geheel opduiken ( De hoop is gevestigd op Louis Meulstee) dan worden die vanzelfsprekend ook gepubliceerd.