Er zijn wel eens dingen waar je van droomt. Bij voorbeeld dat iemand je opbelt
en zegt "Ik heb bij het opruimen van de zolder nog een oude radio gevonden".
In werkelijkheid is dat dan meestal een plastic radio uit de 70.er jaren,
die in de ogen van de opbeller zeker al heel oud is. Het begrip oud is dus
heel subjectief.
Vandaag, de 12 Maart 2005, belde s'middags iemand mij op, met de bovengenoemde
mededeling. Hij zei er echter nog iets bij, namelijk dat het een van de eerste
zelfbouwradio's in Goor was. ( In Goor woon ik dus) Zeer begrijpelijk dat
mijn hart op een hoger toerental kwam en ik onmiddelijk naar het opgegeven
adres reed. Inderdaad het was iets moois.
Een kleine toelichting:
In November 1924 werd de VARA ( Vereniging Arbeiders Radio Amateurs) opgericht. Ook toen al probeerden de omroepen zieltjes te winnen voor hun vereniging. Dit deden ze bij voorbeeld door lokale VARA-verenigingen op te richten. Dat gebeurde dus ook in Goor en wel in Januari 1929. Men ging zeer voortvarend te werk en richte gelijk een soort hobbyclub op waar je kon leren een radio zelf te bouwen. Hierbij werd in Goor een meneer uit Hengelo in de arm genomen die de cursisten op hun in eerste schreden in de radiobouwtechniek hielp. Trots toonden de leerlingen hun radio's aan de fotograaf, zie foto onder.
Op bovenstaande foto verkeren de toestellen nog in de opbouwfase.
Het eindresultaat met de trotse makers.
Staande vlnr: Schorfhaar, onbekend, Kappert, Hulsegge, Marinus Wes, Wiegman,, Jan Wes, Arendsen, Van Zalk en Koop.
Zittend: Keuzink, instructeur ten Hove en Meijer.
De meeste apparaten waren van enorme omvang en in een soort kast met deurtjes, op pootjes gebouwd. Er was echter een uitzondering, dat is de radio in het midden met daar bovenop de ook afwijkende luidspreker.
Een wat gedetaileerdere
foto van de ontvanger, de heer op de foto is de instructeur ten Hove uit Hengelo.
Dit is dan dat apparaat,dat vanmiddag in mijn bezit kwam, hij lijkt uitermate op het exemplaar van de bovengenoemde radiobouwers en is dat ook. De kast is van eikenhout gemaakt en ziet er nog redelijk uit.
Detail van de honingraatspoelen aan de linker zijde.
Hetzelfde aan de rechter kant.
Het merk van de spoelhouders is niet te achterhalen.
Dit is een van de afstemknoppen, de schaal is van het merk : Stirling uit London.
De achterkant met tal van aansluitklemmen en twee rheostaten (potmeters om de gloeistroom te regelen).
Hier de aansluitklemmen, in het "Jongens Electriciteits Boek" worden deze dingen "mannetjes" genoemd.
Dit is dan het binnenwerk, zo te zien niet helemaal speelklaar. De lampen zijn van links naar rechts : A435, triode (HF-versterker), A445, triode (Detector), B406, triode (LF-versterker) en een B443, eindpenthode (LF-eindtrap). Er ontbreekt ook een LF-transformator.
Dit zijn waarschijnlijk de HF versterker en rechts daarvan de detector, het eigenlijke Koomans gedeelte.
Hier is het LF-gedeelte te zien met een LF-trafo, de andere stond op de lege plek bij de rode draden.
Er moet nog heel wat gepoetst worden om deze afstemcondensator weer toonbaar te maken. Deze is van de HF-trap.
En deze is van de detector-trap ( denk ik )
Deze set honingraatspoelen was bijgeleverd.De stickers met het windingsaantal zijn voor het merendeel verdwenen. Enkele zijn nog herkenbaar, 250, 200 en 100. De andere moet ik nog maar eens meten en dan ongeveer bepalen wat het kan zijn geweest.
Verder was deze koptelefoon onderdeel van de gehele uitrusting.
Het is een
hoogohmige van 2 x 2000 Ohm van het merk SEIBI, type D.R.P. 301391.
Dus voorlopig weer werk genoeg, het is wel een uitdaging.....
Na wat meer
speurwerk te hebben verricht naar de werking van het geval, blijkt dit ook
een exemplaar te zijn van het zogenaamde Koomans-type. Hier zijn ook weer
enkele varianten van, maar aan de hand van de nog bestaande bedradingmoet
het zich om onderstaande variant met handelen.
Intussen niet stil gezeten, de onderplank is schoongemaakt en verschillende onderdelen zijn gepoetst en gepolijst.
De onderplaat.
De spoelhouders, weer als nieuw.
De lampen zijn nog niet klaar, het is ook nog niet bekend of ze nog goed zijn. Dus voor poetsen en plakken, eerst meten.
De "mannetjes" weer op hoogglans.
De ontbrekende LF-transformator.
De reeds aanwezige transformator, ik laat hem zo.
De schalen, ik durf er niets meer aan te doen.
De bodemplaat weer voorzien van enige componenten.
De eerste draadjes zijn ook weer gemonteerd.
De draadjes weer strak in het gelid.
Ook het achterpaneel weer op z'n plaats.
Nu komt het ergste, de revisie van de afstem-condensatoren.............. Deze waren erg vervuild en de rubber aandrukwieltjes waren volledig versteend. Dankzij de hulp van PA0GSB en het feit dat kraanrubbertjes dezelfde dikte hadden, zijn de aan-drukwieltjes hersteld en zijn de afstemcondensatoren weer bruikbaar.
De aandrukwieltjes van de afstemcondensator.
Telefoon-condensator van 2000 cm.
Het complete binnenwerk.
De achterzijde met de aansluitingen voor de diverse voedingsspanningen.
De voorzijde, na restauratie.
Het complete systeem, nu de voedingen nog.