Het was februari 1958, de 15 . Op die dag was mijn zuster jarig , werd 15 jaar, zat op dansles en had al verscheidene dansavondjes achter de rug Deze werden bij vriendjes ( met stropdasjes voor) en vriendinnen ( met petty-coats) gehouden, de braafheid ten top, daar hoef je tegenwoordig niet meer mee aan te komen. Ik ben op de 12. februari jarig en mijn ouders hadden besloten om ons samen een grammofoon als verjaardagscadeau te schenken. Mooi idee, maar in die tijd was zoiets nauwelijks te betalen. Meestal werd een losse platenspeler gebruikt die dan op de radio werd aangesloten. Dat ging bij ons niet aangezien we een U-ontvanger hadden, een Philips BX 281U die een vaste plaats op een plank in de keuken had en heilig was. Het was ook levensgevaarlijk daar een platenspeler op aan te sluiten, het chassis lag direct aan de netspanning.
Er volgde overleg met onze plaatselijke radiohandelaar, Willem Sanders.
Door op de afbeeldingen te klikken verkrijgt U een vergroting in een apart venster.
Er werd besloten dat hij de electrische ingredienten zou verzorgen als mijn vader voor een kast zou zorgen. Dat laatste was geen probleem, mijn vader was "opperhoofd" van enige afdelingen op de Twentsche Stoombleekerij in Goor, oa. over de timmerwerkplaats. De heer Johan Pakkert, een prima timmerman voerde het project uit en Willem Sanders bouwde zijn spullen er in en ziedaar een prachtige houten kast, bekleed met blauw kunststleer. De stekker in het stopcontact, plaat erop en draaien maar.
Dit is het wonder der techniek.
Op deze foto, een van de bezitters van de grammofoon, dat ben ik dus op 12 jarige leeftijd. Met bewondering kijkend en luisterend naar dit staaltje van electrisch vernuft, omgeven door 45 toeren-platen. Mijn vader heeft geloof ik nog wel spijt gehad van het cadeau-idee, hij was geen liefhebber van de muziek die destijds gedraaid werd. Bekende namen, Elvis Presley, Fats Domino, The Everly Brothers, Pat Boone, Harry Bellafonte ( Volgens Pa Poortman Harry Blèrekonte) en vele anderen werden op maximale sterkte gedraaid, een uitgangsvermogen van ca. 3 tot 4 Watt, de pannen bleven nog wel op het dak liggen.
Ook werden er diverse feesten in onze kelder ( Het huis was geheel onderkelderd) gevierd en er werd veel gedanst. Ik mocht toen nog niet meedoen, maar dat heb ik later wel ingehaald.
Een deel van de kelder waar de feestjes plaats vonden. Overigens stonden de rekken nog vol met weck-potten met bonen en bessen. Moeder geloofde er heilig in dat deze na 100 jaar nog te gebruiken waren. Ze werden tijdens de tweede wereldoorlog ingemaakt...... en heel goed bewaard. Ook het aantal flessen met wijn en andere exotische dranken was op pijl, jammer dat het allemaal van ouderdom niet meer te genieten was.
Bij het ontruimen van het oudershuis in 2011 kwam de platenspeler weer tevoorschijn. Nou ja, weggooien is niet mijn sterkste kant dus kijken of hij nog werkt. De draaitafel was verwijderd en de electronica was er niet beter op geworden. Na de voeding en de versterker weer te hebben opgeknapt en een vervangende Philips platenspeler te hebben ingebouwd werkte het geheel weer. Nou, mooi dan, wat nu?? Voorlopig maar opslaan in "magazijn 3".
Toch bleef een gevoel van ontevredenheid aan me hangen, het zat me dwars dat de originele platenspeler er niet meer in zat. Ik wist precies hoe hij er uit zag, maar had geen idee welk merk het was. Bij het bezoeken van radiomarkten altijd gekeken of ik de pick-up tegen kwam, maar nooit wat gevonden.
Maar dat gebeurde wel eind mei 2023 in Beetsterzwaag, ik kon nog blindelings het element uit de arm halen en was overtuigd dat dit de juiste was. Dus onmiddelijk aangeschaft voor een zacht prijsje en mee naar Goor genomen. Ik moest wel een nieuwe onderplaat maken voor de platenspeler want de Philips-draaitafel liet een te groot gat achter.
Dat is echter ook gelukt en na nog een nieuwe saffier te hebben gekocht op de NVHR-radiomarkt in Driebergen
is de grammofoon weer "Up and Running".
Hier onder een aantal foto's van de grammofoon.
De versterker is in twee delen opgebouwd, hier de versterker met EF22 en EBL21. De dikke, zwarte teercondensatoren zijn vervangen door de betere mosterdkleurige van Philips, de rest is nog origineel.
Bovenaanzicht. De rode tekens zijn de laatste twee letters RS van Radio Sanders. De heer Sanders had oud geluidsapparatuur-materiaal gebruikt als chassis voor deze versterker.
De zaak was uitermate degelijk bedraad door Willem. De firma Philips heeft ook grote invloed gehad op de bouwwijze, zie de laswormpjes en soldeersteun.
Op deze wijze wordt de versterker gemonteerd in de kast.
Het tweede deel, de voeding.
De spanningsvoorziening, een trafo , 220 Volt in, uit 4 Volt, 6,3 Volt en 2 x 275 Volt met middenaftakking. De elco was totaal defect en is vervangen door een beter exemplaar, de buis is nog origineel. De EF22 en EBL21 trouwens ook.
Het originele chassis is vervangen door een nieuw oud stuk. Het origineel was vergaan, een soort aluminiumrot of iets dergelijks.
Achteraanzicht van de voeding.
Op deze wijze wordt de zaak in de kast gemonteerd.
Nog even een blik op de AZ1 gelijkrichtbuis, dat is een buis waarmee velen van ons radioamateurs de eerste schreden op radiogebied hebben gezet. Voedingen werden vaak op een Amroh frame of een houten plank gemaakt. Hier maakte je voor het eerst kennis met de anodespanning die als je ze aanraakte wel even een kleine opschudding in je lichaam veroorzaakte, volgens de kenners "Goed tegen reumatiek". Bij het zien van de lichtende gloeidraden van zo'n AZ1 komen de herinneringen van vroeger weer boven drijven, ja, mooi toch???
De luidspreker, een Peerless uit Denemarken. Dit merk werd door Amroh verkocht. Zie ook de AMROH-pagina's.
Het staat er duidelijk op.
De platenspeler met geopende klep, je moet er natuurlijk wel grammofoonplaten in leggen.
Zijaanzicht van de grammofoon, de Perpetuum Ebner zit er weer in.
Het bedieningspaneel is niet zo heel ingewikkeld, een volumeregelaar met aan/uit-knop. Daar hoef je verder geen diploma's voor te halen om hem te bedienen.
En op deze manier zijn de verschillende onderdelen in de kast gezet, een smoorspoel is tussen de beide chassis gemonteerd.
Nog wat beelden van de originele Perpetuum Ebner, de Piccolo-3420. Zie ook de grammofoon-website, zoek onder de "P" naar Perpetuum Ebner.
Dit is het exemplaar dat ik in Beetsterzwaag (Friesland) aangeschaft heb. Ik bewaar de originele behuizing wel.
Een blik op de arm en de snelheidsinstelling. Dit exemplaar uit 1957 beschikt over drie snelheden. 33, 45 en 78 toeren/minuut.
Het merk is duidelijk leesbaar.
De kop van de arm met het weergave-element, de PE-8 zonder naald-lock.
Specificaties
| Type | Force | Freq | Output | Imp | Load | Size | Weight | Stylus |
| X-tal | 12 | 15,000 | 500 mV | 800 pF | 500,000 | 11x12x32 | 3 | 78/M |
De PE-8, met rechts het kantel-knopje om van N (saffier voor 78-toerenplaten) en M de diamant voor het afspelen van 45- en 33-toerenplaten.
De levensduur van de N is ca 50 uur en van de M ca. 500 uren.
Op deze foto de houder met twee naalden. Ik heb een nieuwe aangeschaft, maar het blijkt dat deze te korte pinnetjes heeft. Dus de oude er weer onder hezet, maar die valt er steeds uit. Het element heeft geen lock waarmee je de boel kunt fixeren. Hoe dat dan wel moet weet ik niet. Wie heeft er een idee??? Graag een mail naar PA3ESY.
Het schema van de versterker.
Het ontwerp van WimSanders.