De hier getoonde ontvanger heb ik onlangs gekregen. Men wilde hem weggooien, maar zoiets kan ik dan niet aanzien en huppekee, in de auto er mee.
Ja, dan staat er weer een ding.
Dit is het apparaat. Ik was heel erg benieuwd of iemand dit toestel kende aan de hand van het buitenwerk of nog meer aan het binnenwerk. De printen zien er professioneel uit en op de grote print staat het nummer "3 ". Is dit een ontwerp uit bv. Electron geweest of een bouwdoos-systeem??
Het antwoord is dus, "JA." Een publicatie in het April-nummer van Electron, jaargang 1980, geschreven door Peter Maartense, PA0MS, destijds woonachtig in Nuenen. na overleg met Peter, PA0MS en de redactie van Electron , kreeg ik toestemming om delen van het artikel te publiceren op deze website om de bezoekers wat meer wegwijs te maken in dit oude, maar uitstekend werkende ontwerp. Een aanleiding om zoiets weer eens zelf te gaan maken............
Het vooraanzicht. Met een S-meter. Waarschijnlijk is er al eens een signaal van S9 + 1000 dB binnen gekomen want de wijzer is behoorlijk krom. Verder een heel mooie afstemschaal met mechaniek. Je kunt er grof mee afstemmen en sta je dan ergens, dan kun je met de zelfde knop fijn-afstemmen.
Twee banden, 80 en 20 meter en een keuze uit usb en lsb signaal.
Toch nieuwsgierig wat er in zit. Dus toch maar even geopend.......
En dan kom je het volgende tegen:
Een ontvanger in drie verschillende modules opgebouwd, het ingangs-filter (vast afstemgestemde pre-selector), VFO en Mixer-MF-Detector-LF-print.
De pre-selector, hier wordt door middel van een schakelaar de keuze bepaald. Verder is het filter zo ingesteld dat er twee 500 kHz brede filters beschikbaar zijn, voor 80 en 20 meter.
De twee pre-selectors zijn ook nog eens uitgerust met ieder een Fet, P8000, die de signalen nog wat versterkt.
Bovenaanzicht van de preselector.
Schema van het 80 meter deel van de ingangsschakeling.
Dit is de schakeling voor de 20 meter-band.
Dan de grote print, van rechts naar links, mixer met MCL-SBL1, kristal filter , MF-filters, BFO met twee kristallen, detector en LF-versterker. Wat opvalt is dat er gebruik gemaakt is van vier OP-Amps type 741 en nog twee van het type CA3028A. Verder een stuk of acht transistoren en een LF-versterker met een LM-380.
De lay-out van de hoofd-print.
Het schema van de hoofd-print.
Aangezien ik mij afvroeg waar die 741-opamps voor nodig zijn, kwam, met de PA0MS-publicatie ook de oplossing te voorschijn.
Deze op-amps dienen voor de verwerking van het AVC-signaal en de aansturing van de S-meter. Verder is de voeding van de radio afgebeeld.
Het inwendige van de VFO die van 5,0 tot 5,5 MHz loopt en verbazingwekkend stabiel is.
De oscillator-layout.
Het schema van deze zeer stabiele oscillator.
Het volgende punt was, doet hij het nog?
Nou ja, spanning er op en een heleboel ruis komt uit de luidspreker. Op 80 meter niets te horen zonder antenne. 20 meter geprobeerd en daar knetterde een fors SSB-station zonder dat de antenne aangesloten was, door de shack. Omdat ik toen nog niet wist wat het frequentiebereik van de radio was heb ik een signaal- generator aangesloten en gemeten. Resultaat, 3,5 tot 4 MHz en 14,0 tot 14,5 MHz. Vreemd was wel dat de 80 meterband op de afstemschaal van laag naar hoog liep (met de klok mee) en de 20 meterband anders om. Toen wist ik nog niet hoe de ontvanger werkte.
Na dat ik een frequentie teller aan de VFO aansloot en een bereik van 5,0 to 5,5 MHz gemeten werd, begon het me een beetje te dagen.
Nog eens op de hoofdprint gekeken en geconstateerd aan de hand van de USB- en LSB kristallen dat de middenfrequentie op 9 MHz ligt.
Dan wordt het wat simpeler, 9 MHz + 5,0 tot 5,5 MHz = 14,0 tot 14,5 MHz. 9 - 5,0 - 5,5 MHz = 4,0 - 3,5 MHz. Dit verklaart ook het afstemgedrag.
Op deze tekening is te zien hoe de zaak in elkaar steekt. Een simpel ontwerp, maarrrrrrrr. Ik heb de ontvanger aan een echte antenne aangesloten en ben verbaasd over de gevoeligheid, de eigen ruis is echter erg hoog. Op 20 meter is de ontvangst goed, maar in het CW-gedeelte van de 80 meter-band knetteren de AM-stations op de spiegel-frequenties er heel hard door. De preselector had misschien beter een uitvoering met variabele afstemming kunnen zijn. Misschien nog eens ombouwen of de pre-selector van RACAL er voor schakelen, dat lost ook veel op. Maar daar wordt de ontvangst-opstelling niet handzamer van.
Op bovenstaande afbeelding een overzicht hoe de bedrading er uit ziet tussen alle modules.
Ik denk, dat dit ontwerp, zeker met gebruikmaking van modernere onderdelen, een zeer goed bruikbare ontvanger kan opleveren, die dan gekoppeld wordt met een simpel CW-zendertje, waarvan het stuursignaal signaal ergens na menging met een 9 MHz-oscillator in een HF-endtrapje gestuurd wordt, een prachtig mobiel transceivertje op levert. Er is ook tegenwoordig nog heel veel te beleven op de QRP-frequenties van de amateurbanden. Ga eens ergens, in de vrije natuur een storingsvrij plekje zoeken en maak de meest wonderbaarlijke verbindingen. Een wereld gaat voor U open!!
Nogmaals dank aan de auteur, Peter, PA0MS en aan Gerard PA3BCB, die me er op attendeerde waar het ontwerp te vinden is en mij een kopie stuurde.
Het artikel is dus in het Aprilnummer van Electron, jaargang 1980 te vinden met een toevoeging in het Juni-nummer van dat zelfde jaar.
Mocht U de betreffende uitgave niet meer hebben en toch graag het zeer aangenaam leesbare artikel nog eens bekijken, een mailtje naar PA3ESYapenstaartjeVERON.NL en het artikel wordt U toegestuurd.