Een apparaat dat eigenlijk niet thuis hoort op deze website. Maar het is wel electrisch en het heeft wel degelijk raakvlakken met radio-communicatie.
Ik mocht het apparaat lenen van Aard, PA4U voor een fotosessie , waarvoor dank!!
Het gaat dus om een codeermachine die de letters van het alphabet en cijfers omzet naar een onleesbare code. Alleen als je de sleutel kent kan een zo gemaakt versleuteld bericht gelezen worden. (Zie bv. de Duitse Enigma in de tweede wereldoorlog. De hier getoonde machine was beter dan de Enigma, dus moelijker te kraken codes.
De machine die er uit ziet als een simpele typemachine. De grote geest achter deze types codeerapparaten is Boris Hagelin.
De onderstaande foto en tekst zijn afkomstig van de website van de heer Dirk Rijmenants, "CODEERMACHINES EN CRYPTOGRAFIE
Technische en historische informatie over crypto machines en de fascinerende wereld van cryptografie", een zeer goede en informatieve site over alles wat met cryptografie te maken heeft.
Tekst en afbeelding © Dirk Rijmenants Codeermachines en Cryptografie
Boris Hagelin werd op 2 Juli 1892 geboren in het Russische Adschikent. Zijn Zweedse vader zond hem naar Zweden waar hij in 1914 afstudeerde als ingenieur. Zijn toekomst was al gepland bij de Nobel maatschappij, waar zijn vader de manager was. Hij specialiseerde zich als elektrotechnisch ingenieur om supervisor de worden bij de bouw van een elektrische krachtcentrale voor de maatschappij. Na de Russische revolutie in 1920 kwam de Nobel familie tot een overeenkomst met de Standard Oil Company in de VS, en Hagelin verhuisde naar de VS om er te werken voor hun General engineering Department. Na een jaar hield hij het voor bekeken en keerde terug naar Zweden.
Emanuel Nobel vroeg Boris Hagelin om het toezicht op zich te nemen van een kleine Zweedse firma, A.B. Cryptograph, die codeermachines produceerde van de Zweedse ingenieur Arvid Damm. In 1925 nam Hagelin het management over en startte met de ontwikkeling van nieuwe codeermachines. In 1932 verving Cryptoteknik het geliquideerde A.B. Cryptograph.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog introduceerde Hagelin zijn populaire kleine C-35 crypto machine in de Verenigde staten Het toestel werd een gigantisch succes onder de naam M-209 en Hagelin vergaarde hierdoor een fortuin,Na de oorlog verhuisde Hagelin naar Zug in het neutrale Zwitserland en richtte daar Crypto AG op in 1952. Dit was nodig omdat Zweden de uitvoer van cryptografische toestellen beschouwde als wapenexport. De vooroorlogse reputatie van de "Hagelin Cryptos" apparaten en de vraag naar gecodeerde telegraaftoestellen hielpen de firma groeien en legde zo de basis voor een nieuwe generatie elektronische codeermachines. Boris Hagelin stierf in 1983 op 91-jarige leeftijd.
De metalen koffer waar de machine is ondergebracht. De groen/blauwe kleurcode duikt op alle essentiele delen die bij deze machine horen, ook de sleutelbos.
Cryptografie is een vak apart en petje af voor de makers die deze vernuftige dingen hebben uitgevonden en ontworpen hebben.
Het geheel zit in een transportkoffer die uitgerust was met zachte, beklede wanden.
De transportkoffer.
Het opgeplakte etiket. Zo te zien heeft dit apparaat dienst gedaan in Biak en dat ligt in Papoea Nieuw Guinea, ter attentie van sergeant-SDIC Maschke.
De afzender is C- Mardet Sobong. Wie ze kent mag het zeggen. "By safe hand" zal iets te maken hebben gehad met de overdracht van de machine.
De koffer wordt afgesloten door twee van deze roestige sloten.
In de deksel is een bergruimte voor een toebehorenkistje en het netsnoer (dat hier ontbreekt).
De geopende koffer en bovenklep.
De inhoudsopgave van het houten kistje.
De werkelijke inhoud, er ontbreekt wel het één en ander. Verder de sleutels die bij de machine horen met een blauw/groen label dat overeen komt met de aanduiding op de behuizing van het apparaat.
De beide papierstroken die waarschijnlijk de echte letters met de daarbijbehorende gecodeerde letters weergeven. Boven de zes codeerwielen..
Nogmaals de papierstroken en een extra schakelaar.
De stand 0 is waarschijnlijk "UIT", de C van Coderen en de D van Decoderen en de Co van COpieren ?????
Het toetsenbord, de rode tekens zijn de cijfers, dus er moet ook ergens een soort "Shift-toets" zijn. Verder kan ik de "1" niet ontdekken. Het lijkt er op dat het de "A" is.
De grote hendel aan de zijkant is de handbediening. Als het apparaat aan de netspanning is aangesloten, doet de motor het werk. Je moet eerst een toets indrukken en dan de hendel overhalen, dan weer een toets drukken en weer overhalen (Dit is zonder motor) . Ook de spaties worden schijnbaar gecodeerd.
Zo'n hendel trof je ook veel aan op oude rekenmachines, cijfers inkloppen, hendel bewegen, + , - of x of delen, hendel en dan weer een getal, enz.
Het binnenwerk met rechts de motor en links daar van de zes codeerwielen.
Codeerwielen en een teller, waar die voor dient ????? Met de codeerwielen werd de sleutel ingesteld.
De cijfers komen overeen met de positie van de letters in het alfabet, dus A=1, B=2 enz. De "I" is over geslagen om verwarring met "1" en "L" te voorkomen. de J=9 en de K=0. De K was vroeger op oude telefoontoestellen met draaischijf ook een "0", van kengetal. Het heeft alles zijn eigen logika.
Nog een keer een bovenaanzicht, naast de hendel weer de groen/blauwe markering. Links boven de instelling van de netspanning. Met de zwarte schuif kan gekozen worden tussen 220V AC of DC en 110 Volt AC of DC.. Een U-toestel dus. Jammer genoeg is het typeplaatje onleesbaar geworden.
Het gehele boven werk kan opgeklapt worden om toegang te krijgen tot de papierrollen. Om te openen dient men aan het palletje te trekken aan de linker kant waar de papierband door loopt.
De onderkant van het toetsenbord en rechts onder de motor. De condensatoren bungelen wat losjes heen en weer. Daar is waarschijnlijk wat aan geknoeid.
Rechts , de netspanningsaansluiting.
De achterkant met links de aan/uit-schakelaar. In het midden de schuif voor de net-spanningkeuze.
Het blijkt dat de firma Crypto AG in een nogal bedenkelijke situatie is beland na de overname door de Amerikaanse "National Security Agency, NSA" (waarmee de CIA samenwerkt) en de Duitse "Bundes Nachrichten Dienst, BND". Dit onderstaande tekst-fragment is eveneens afkomstig van de website: Codeermachines en Cryptografie.
Tekst © Dirk Rijmenants Codeermachines en Cryptografie
Onder aan de pagina van die website staan nog meer links naar uiterst interessante zaken op dit gebied, een aanrader.
Crypto AG spionageschandaal en gecompromitteerde machines
De gerenommeerde in Zwitserland gebaseerde crypto firma, wereldleider in commerciële crypto tijdens de Koude Oorlog, met klanten in meer dan 120 landen, kwam onder verdenking in 1992 met de Hans Bühler (een radioamateur, HB9XJ) zaak. Iran, één van de vele landen die Crypto AG apparatuur gebruikte, werd achterdochtig toen hun geheime communicatie was gelekt. Bühler, een vertegenwoordiger van Crypto AG werd gearresteerd en negen maanden verhoord in de gevangenis. Dit bleek slechts het tipje van de ijsberg.
In 2014 toonden gedeclassificeerde NSA documenten de samenwerking tussen Boris Hagelin, stichter van Hagelin Cryptos (later Crypto AG) en zijn goede vriend William Friedman. Friedman, een brilliante Amerikaanse cryptoloog, had al een carrière achter zich van SIS over AFSA tot hoofdcryptoloog voor NSA (National Security Agency). Hun van de 1950's "gentlemen's agreement" zorgde ervoor dat Hagelin aan "bedenkelijke staten" enkel crypto machines verkocht waarvan de berichten konden ontcijferd worden door NSA. Dit gentlemen's agreement bleek zich uit te strekken tot in de jaren '90, zoals de Hans Bühler zaak aantoonde. Deze samenwerking werd groot nieuws in de cryptowereld.
In 2020 onthulden onderzoeksjournalisten van de Duitse televisie ZDF en de Amerikaanse krant Washington Post de laatste stukjes van de puzzel. Reeds in 1970 hadden de CIA en de BND (Bundesnachrichtendienst), de West-Duitse federale inlichtingendienst, samen Crypto AG aangekocht en de volledige controle over de firma gekregen. Zo kon de CIA, in samenwerking met NSA, decennia lang onmerkbaar verzwakte crypto apparatuur ontwikkelen, wereldwijd verkopen en de communicatie van vele landen afluisteren. Uiteindelijk kreeg deze inlichtingencoup, genaamd Operatie RUBICON, zulke proporties dat BND in 1993 besliste om eruit te stappen, waardoor de CIA enige eigenaar werd Crypto AG. UIt de documenten bleek dat ze niet alleen verzwakte Crypto AG machines verkochten aan "bedenkelijke staten" maar ook aan verschillende bevriendde NAVO landen.
In 2019, net voor CIA en BND als eigenaars en operatie RUBICON werden onthuld, werd Crypto AG geliquideerd en hun activa tijdelijk getransfereerd naar The Crypto Group (TCG), later hernoemd in TCG Legacy AG. Twee bedrijven verwierven onafhankelijk van elkaar een deel van de Crypto AG activa. CyOne Security AG, geleid door drie voormalige bestuursleden van Crypto AG, nam de Zwitserse tak over en heeft de Zwitserse overheid als enige klant. Crypto International Group AB uit Sweden nam de internationale tak over en verwierf ook de merknaam Crypto AG. De eigenaar van Crypto International benadrukte dat het huidige bedrijf nooit iets te maken had met Crypto AG en zij niets wisten van de banden tussen Crypto AG, CIA en BND. Hij is van plan om de bedrijfsnaam te wijzigen.
Wilt U meer weten over deze uiterst interessante affaire, kijk op Youtube en zoek naar "Cryptoleaks" of "Operation Rubicon"
Zondag, 17 december 2023 te gast geweest in het museum van Arthur Bauer in Duivendrecht alwaar een tentoonstelling met uitleg gegeven werd door door Marc Simons en Paul Reuvers van het Cryptomuseum. Het museum van Artur is een absolute aanrader voor mensen die geinteresseerd zijn in de technieken die de Duitsers gebruikten in de tweede wereldoorlog. Arthur heeft ook een zeer informatieve website, zie "Foundation for German communication and related technologies".
De heren van het Cryptomuseum gaven een uitgebreide en uiterst interessante presentatie van enkele van hun museumstukken die met het vercijferen en decoderen van berichten te maken hebben. Zelfs de "hotline" tussen het Kremlin en het Witte Huis werd getoond en gedemonstreerd. Over de catering hadden we ook absoluut niet te klagen!!!!! Daarvoor hartelijk dank aan allen die dit "feest" mogelijk hebben gemaakt.