Hoewel er over dit onderwerp al veel geschreven is wil ik er toch ook een hoofdstukje aan wijden.
Tijdens een gesprek met Louis Meulstee (PA0PCR), de man achter de vele prachtige en waardevolle boeken en andere documentatie van radioapparatuur
( Zie
www.wftw.nl ) bleek dat hij van de (geleende) set mooie foto's gemaakt heeft, die ik mag gebruiken. Omdat niet alles op zijn website gepubliceerd is vonden we het wel een mooi idee ook op deze site wat te laten zien over dit aparte radiootje. De afbeeldingen zijn dus voornamelijk afkomstig van Louis Meulstee.
Wat is de Type 31/1 of wel "Sweetheart". Dat is snel verklaard. Het is een miniatuur clandestine ontvanger ( MCR) die tijdens de tweede wereldoorlog werd gebruikt om in bezette gebieden de BBC-zenders te ontvangen. Het toestel werd gemaakt voor de Britse Special Operations Executive (SOE) en er werden er 50.000 van gemaakt, waar zijn ze gebleven? De ontwerper was de Noor Willy Simonson, maar daarover verder in dit hoofdstuk wat meer.
Eerst de ontvanger.
De ontvanger met de Noorse tekst, die voor Twentenaren goed te lezen is. Het lijkt veel op het Twentse dialect, vooral de laatste vetgedrukte zin over het uitpluggen van de batterij-aansluitingen.... Dit was wel nodig omdat een aan/uit-schakelaar ontbrak en de gloeidraden wel aardige stroomvreters waren.
Milorg leden (Noorse verzetsorganisatie) luisterend naar het BBC-nieuws vanuit Londen met de Type 31/1 ontvanger. Op de voorgrond ook nog een fototoestel en een kompas.
En hier nog een paar strijders met een Sweetheart.
In dit soort verpakking werd de set afgeleverd.
Een tweede variant. De letters T(Text) en N geven de taal van de tekst weer, N voor Noors. Bij het vorige pakketje E voor Engels.
Zo wordt de set geleverd, de antenne- en aarde-draden, een soort tabakspot waarin zich de hoofdtelefoon bevindt en de batterijbox. De lengte van de antenne is 10 meter en heeft aan het eind een krokodilleklem om hem ergens aan vast te klemmen en de aard-draad is 3 meter voor de verbinding met een waterleidingbuis of verwarming..
In het doosje onderin zit de ontvanger verpakt.
Iets anders verpakt.
Het totale gewicht van de set inclusief de batterijbox bedroeg 2,7 kg met verpakking. Zonder 0.9 kg. Bijzonder licht en klein.
Dit zit dus in het tabaksdoosje, de oortelefoon die bestond uit twee stuks kristal-telefoons..
De complete hoofdtelefoon.
En dit is dan zo'n telefoon. Dit soort werd ook gebruikt voor gehoorapparaten. Het is een piezo-kristaltype waarbij Rochelle zout werd gebruikt in een afgesloten kamertje. Wanneer dit kamertje in ijle lucht komt is de kans groot dat het uit elkaar knapt, vandaar de waarschuwing dat het pakket niet mag worden vervoerd boven 15000 feet als de telefoon niet in een hermetisch gesloten opbergruimte is geplaatst. Vandaar de tabaksdoos, die kon goed dicht geschroefd worden. Deze telefoons werden overigens uit de VS geimporteerd, in Engeland hadden ze dit soort niet.
Dit is de achterkant van de oortelefoon, de aansluiting is verwijderd. Met deze connector werd de telefoon aan de toevoerdraden bevestigd.
Het vooraanzicht van de Sweetheart, deze met serienummer 8000. Er volgden nog 42000. Deze werden vanaf 1943 geproduceerd door Hale Electric Co Ltd in Londen. Noorwegen had er 5000 besteld. Ze werden hoofdzakelijk boven Noorwegen en Frankrijk gedropt.
En nog een nummer 13651.
Dit is de achterkant met de hoofdtelefoonaansluiting, de voedings-aansluitdraden en de aansluitingen voor aarde en antenne.
De inhoud van de het batterijdoosje, Links de 4,5 Volt batterij voor de gloeispanning en rechts de 30 Volt batterij. De 30 V batterij ging ongeveer 100 uur mee, de 4,5 V ca. 30 uur. Vooral het gebruik van de kristaltelefoon zorgde voor een zeer laag stroomverbruik van de "hoogspanning".
De achterkant van de batterij-doos met driepolige aansluiting en daarnaast de plug die tevens als aan/uitschakelaar dient.
Dit is het binnenwerk van de radio. Overigens was het frequentiebereik 6 tot 12 MHz. Hier waren de BBC zenders bijna de gehele dag goed te ontvangen in Europa.Voor de productie van de radio mochten geen componenten worden gebruikt die voor militaire doeleinden bestemd waren dus moesten de civiele voorraden aangesproken worden. Uiteindelijk werd het toch nog een redelijk goede ontvanger.
Het schema van de radio, een teruggekoppelde rechtuit-ontvanger met V1 als detector, C2 voor de afstemming en C4 voor de regeneratie (terugkoppeling). V2 en V3 zijn LF-versterkers. De buizen zijn allen van het type 1T4 of DF91, 1,4 Volt gloeispanning. Verder is de schakeling het toppunt van eenvoud, maar werkt.
Voor de nabouwers de stuklijst. Ook de spoelgegevens zijn vermeld, dus bouwen maar.....
Nogmaals de inhoud van de "Batteri-boks". "Fra mottager" betekent "van ontvanger".
Omdat het een clandestine radio was, zou het ook wel eens handig zijn om het toestel voor de vijand te verstoppen, een voorbeeld daarvan is hier onder weergegeven.
.jpg)
De bergplaats in een oude klok, ruimte genoeg.
.jpg)
En hierboven nog een beschrijving van de set.
Dan nog de beloofde informatie van de ontwerper, Willy Simonson.
Willy Simonsen, geboren in 1913 in Oslo, was de zoon van chemicus Einar Simonsen en studeerde in Dresden aan de Technische Hochschule waar hij in 1938 zijn diploma haalde. Vanaf 1939 was hij onderzoeker bij het Chr. Michelsen Institute in Bergen. Hij heeft dus van de Duitsers het ontwerpen van radio's geleerd en was al heel bekend met hun technieken..
Tijdens de Tweede Wereldoorlog, waar hij in Oslo werd opgepakt voor illegale praktijken en in een ziekenhuis belande van waaruit hij vluchte naar Engeland, waar hij zijn kennis aanbood aan "The Waroffice". Hij werd te werk gesteld bij het Inter Services Research Bureau, waar hij oa. de kortegolfradio voor veldgebruik type 31/1 construeerde en verder deel nam aan de ontwikkeling van Sonar en Sonar. De naam Sweetheart schijnt te zijn ontstaan door een Engelse schone die ook aan het project werkte en waarvoor Willy op 30 jarige leeftijd zijn ogen niet sloot.
Na de oorlog was Simonsen een radio -technisch consultant in het Armed Forces Command van 1945 tot 1946. Samen met Johan Mustad richtte hij in 1947 Simonsen Radio op in Oslo (radiotelefoons en sonar) en in 1957 het zusterbedrijf Simonsen & Mustad in Horten (Sonarer). De twee bedrijven gingen later samen en werden Simrad genoemd; Simonsen was CEO tot 1967. Hij vestigde later Simonsen Elektro A/S in 1970, waar hij CEO was tot 1983. Simonsen Elektro ontwikkelde mobiele telefoons in het NMT -systeem.
Dit is Simon in zijn gloriedagen.
Op deze afbeelding waarschijnlijk al met pensioen.
Hieronder nog enkele na-oorlogse apparaten waar Simonsen ook zijn hand in heeft gehad.
Een VHF-transceiver, de SIMRAD W.T.2, 6 kanaals. Frequentie rond de 30 MHz. Amplitude modulatie.
Op deze foto test Willy Simonsen de W.T.2
.
Een product van de firma NERA de W.T.2A, de getransistoriseerde versie van de W.T.2.
Later produced Simrad man-pack transceivers for the Norwegian Army were the W.T.3 (left) and the VHF-6AM (centre), both amplitude modulated, operating on 30MHz. The man-pack radio at the right was a W.T.2 A made by NERA, which was a later transistorised replacement of the Simrad W.T.2.
De opvolger van de W.T.2, de W.T.3. ook op 30 MHz, amplitude gemoduleerd, ook van SIMRAD.
Een wat moderner ogend product voor het Noorse leger de VHF-6AM , waarschijnlijk niet meer met buizen.
In een mooi groen tasje verpakt.
Voor meer info verwijs ik U naar de volgende sites:
De supplementen van Louis Meulstee: Supplement chapter 250 Sweetheart
Het Cryptomuseum: Cryptomuseum Sweetheart