Wireless Set No. 18
MK I, II en III , resp. Z.A. 3200, Z.A. 3230 en Z.A. 3240.
Nee, deze set bezit ik nog steeds niet, maar vandaag, de 17. januari 2007, is een kleine stap gezet in de goede richting.
Ik ben de trotse bezitter van de "Working Instructions" of wel nr. Z.A. 3207
We zijn vier jaar verder, 18 januari 2011. De WS-18 is nu ook aanwezig in de collectie, het heeft even geduurd, maar eindelijk is het zo ver.
Dit is er dus een. Een paar knopjes en een spoelvorm van de zender zijn al aanwezig, nu de rest nog.
Dinsdag, 18-1-2011, een grote bananendoos wordt bezorgd met daar in een WS-18, op marktplaats gekocht. Ik voel al aan mijn water dat dit wel eens erg zou kunnen tegen vallen. Uitpakken dan maar.............
Dat is hem dus, roestig, maar dat is niet zo erg. Verkeerde pluggen, wel vervelend. Voor de rest ziet het er nog wel zo'n beetje uit.Wat zou die doos aan de achterkant zijn???? Volgens de boeken van Louis Meulstee zat dat er niet aan.Nog eens kijken. nee he, een 27 MC bakkie. Dit is de reinste moedermoord, dit is verschrikkelijk.
Het gat in de kast is nog wel weer dicht te maken, het ding zit er wel erg ver in, dat belooft weinig goeds.
Nog eens een fraai beeld van de rechter kant .
Gelukkig zit de antennevoet er nog aan.
Het front van de ontvanger, dat ziet er nog redelijk uit.
Bovenaanzicht van de ontvanger, ook dat ziet er nog wel kompleet uit.
Zo te zien is er niet in gespit, de connector is overigens niet origineel. Nu de zender eens bekijken...
Hier zijn toch wat meer lege gaten te zien, verder verkeerde connectors en knoppen, wat zou er binnen nog over zijn ?????
Een 27 MC-bakje, dit doet zeer, heel heftig zelfs.
De afstem-C gesloopt, een verlengas voor het bakkie er doorheen geprikt, het zenderchassis voor de helft door midden gezaagd, oooooh wat zonde.
Dit is er van de bovenkant over......
Misschien is er toch nog weer wat van te maken. Help, wie heeft er nog onderdelen van de WS-18 zender ?????
De voorzijde van de Working Instructions.
Een tabel met meetwaarden.
Mark III frontjes.
Componentenopstelling van de MK III-ontvanger.
De opstelling van de MK III -zender.
Vooraanzicht van een MK II.
MK II ontvanger.
MK II zender
Het plaatsen en verwijderen van de batterij.
Hieronder de schema's van de verschillende uitvoeringen.
Nu iets bijzonders,
de set in gebruik bij het Nederlandse leger.
Waarschijnlijk van 1946..
Dit instructieboekje was waarschijnlijk "Topsecret"
Hieronder nog een Radiologboek, waarschijnlijk daterend uit 1946.
De Restauratie, aan de slag met het apparaat.
Allereerst werd het bakkie van de zender afgesloopt, sommige stukken beugel waren gelast!!! Wat er dan overblijft van de set is niet veel...
Alle schroeven van de set met IMAL- kruipolie ingespoten. Je moet niet ongeduldig worden, gewoon meerdere keren behandelen en na een week eens kijken of er al beweging in de schroeven zit. De moertjes allemaal met afbijt behandeld, want daar zit van die rode lak op.
Dit is de afstem C van de tank-kring, die ziet er op het eerste gezicht nog wel aardig uit, maar ja, de draaibare platen zijn niet aanwezig. Op deze foto is goed te zien waar het chassis afgezaagd is. Meer dan de helft ontbreekt.
De afstem-C van de Master-oscillator, daar ontbreken gewoon alle platen, dus ook weg ermee.
Nog eens het bedroevende beeld in vogelvlucht.
De ontvanger van de WS-18. Ook hier rijkelijk met de IMAL gewerkt. Maar dit ziet er nog wel redelijk uit.
Dit ziet er niet verkeerd uit, Hij moet wel helemaal uit elkaar, maar dit is weer op te knappen.
Dat waren dan de zorgwekkende foto's van de huidige toestand van de set.
Nu de wat positievere berichten: In de vele doosjes op zolder het volgende gevonden:
De afstem-C van de tankkring.
Is dit wel het juiste aantal platen ???????????
Ja, ja, de tankspoel is er ook al. Dat is wel erg mooi, want die kom je ook nergens tegen.
Ook wat knopjes gevonden, nu nog de knop met de cijfers 1 t/m 8 er op voor de Aerial-tuning schakelaar.
Dit onderdeel van de WS-19 kan ook voor de WS-18 gebruikt worden.
De zender is nu volledig ontmanteld, en alle bruikbare onderdelen zijn opgepoetst en voor zover nodig gerepareerd.
Hieronder een overzicht van deze onderdelen:
Het kale front, schoongemaakt, maar er blijven wat beschadigingen en verkleuringen. Het gat bij de MICROPHONES is wat uitgevijld, maar wanneer de microphone-jack er op gezet wordt zie je er niets meer van.
De vierkante, vierpolige microfoon-ingang.
De rechthoekige microfoon-jack, die het beschadigde gat af moet dekken.
Het meetinstrument, schoongemaakt en wat ijzervijlsel tussen draaispoel en magneet weggehaald.
De meterswitch.
De messing indicatieplaatjes.
Een moeilijk te verkrijgen onderdeel, de "Netting switch".
Even afwachten of dit de goede "Battery-switch" is.
De beide knoppen met vertragingen, weer op hoogglans gepoetst.
De klemmen waarmee de afstemschalen kunnen worden vastgezet.
Weer een moeilijk onderdeel, de potmeter van zes Ohm met lange as. Daar heb je er twee van nodig.
Een paar 15 pF trimmers, die lagen nog in een verstopt doosje. Maar er moeten er nog twee bij op een montage-strip.
Buisvoeten voor de AR8 en ATP4, met groot middengat.
Chassissteun, tussen chassis en frontplaat.
t'Ja, dit is dus wat er over was van het chassis, daar kun niet veel mee.
Nieuwe aanwinsten !!!!!!!
Na een weekje "Rome", cadeau van mijn vrouw voor mijn 65.e verjaardag, ben ik nu weer met andere oude spullen bezig. De afregeling van de WS-18 sender. Eerst geprobeerd alles volgens het grote Meulstee-boek in te stellen. Dat ging prima, ik kon zelfs achterlichtlampjes door laten branden en de AE-current-meter sloeg zelfs uit. Helemaal blij dus. Ik had alleen gelezen dat bij het spreken in de microfoon de set zou "op-moduleren". Bij mij was dat meer "af-moduleren". Mede-WS-18 reparateur, Gerrit, PA0GSB, had dezelfde ervaring. Na een avond zwaar nadenken onder het genot van wat glaasjes rode wijn kwam de oplossing. Hang de scope aan de uitgang en bekijk het signaal eens en dat terwijl de drive-trimmer geregeld wordt. En jawel, op een bepaald punt bereikte ik een 100% modulatie, waarbij ook het fietslampje fel oplichtte tijdens het spreken. De eigenschap die de meeste radioamateurs hebben is, zoveel mogelijk vermogen uit apparaten te halen, maar dat is niet altijd de juiste wijze. De ongemoduleerde draaggolf produceert nu beduidend minder output op de antenne-uitgang, maar de modulatie is perfect. Mooi is wel dat ik, met dezelfde drive-instelling in CW, nog steeds lampjes kan laten doorbranden.
Maar nu het volgende. Wie kan mij uitleggen waarom er bij een kort antennetje ( ca. 1 meter) een redelijk grote antennestroom loopt( meter geeft veel uitslag en lampje brandt fel), terwijl bij langere antennes, er bijna geen stroom meer loopt. Een korte antenne is toch eigenlijk een heel hoogohmig ding. Ik heb al redelijk veel boeken hierop nagelezen maar ik ben er nog steeds niet achter.
Het probleem met de "battery-switch" is ook opgelost. De schakelaar blijft moeilijk verkrijgbaar, maar ik heb ontdekt dat een zelfde schakelaar in de ontvanger wordt toegepast. Alleen wordt hier maar één kontakt geschakeld. Dus, snel die eruit gehaald en vervangen door een goed gelijkend simpeler exemplaar. De juiste schakelaar is nu gemonteerd in de zender. Dat is op het onderstaande plaatje nog niet te zien.
Het is gelukt, op mijn 65. verjaardag is de zender in gebruik genomen en hij doet het.
En zo ziet de zender er uit. Ik heb het front gelaten voor wat het was, de overtollige gaten opgevuld en alle onderdelen gemonteerd. Er zijn nog wat open gaatjes, maar die worden nog gebruikt voor de bevestiging van de MO-behuizing.
De rechter kant met de AR8 van de MasterOscillator, de buis moet nog iets verder in de voet worden gedrukt.
"Oh, oh wat een moedermoord " zal de AMROH-onderdelen verzamelaar uitroepen. Dat is wel een beetje waar, maar ik vind de WS-18 belangrijker dan de uitgangstrafo van Amroh. Hij werkt hier als microfoontrafo en voldoet uitstekend. Zelfs de bevestigingsgaten pasten. Ik ga hem niet zwart schilderen, maar plak er wat zwart tape op zodat de kleur niet meer zo opvalt.
Aanzicht van de linker zijde met de aerial-current-meter-doos en antenne-contact.
Bovenaanzicht van het geheel. Bij de spoel van de Master-Oscillator is een kleine modificatie toegepast. Bij het wikkelen van de oscillatorspoel is het mij, ondanks heel nauwkeurig werken, toch gelukt de koppelspoel verkeerd om te wikkelen. Dus er moesten wat onderdeeltjes omgesoldeerd worden. In de voorbeeld-WS-18 zender ( Een originele) van PA0GSB ben ik ook al twee fouten tegen gekomen. Ik schaam me dus niet voor deze miskleun, je ziet er straks toch niets meer van.
En de onderkant. Ik heb toch zoveel mogelijk getracht originele onderdelen te gebruiken, maar ja, dat lukt niet altijd. Het ziet er echter toch redelijk echt uit. De Battery-switch, een schakelaar waarbij gelijktijdig drie contacten naar aarde worden geschakeld, had ik natuurlijk niet. Hij is vervangen door een dubbelpolige schakelaar. Dit werkt prima en de Engelsen hadden dit ook toe kunnen passen. Ik heb namelijk de +12 Volt direct aan aarde gelegd, dus niet via die schakelaar. De -HT en -LT worden alleen geschakeld. Dus wanneer de schakelaar op "OFF" staat, loopt er ook geen stroom via het 12 Volt circuit. Mijn eerste gedachte om diodes toe te passen werkte niet.
De missende plug aan de Key- and Plug Assembly No.8 gezet, een vreselijk rotwerk, maar het is gelukt.
Op deze foto is het noodverband te zien. Het geheel wordt nog omwikkeld met zwart ijzergaren en dan zie je er niets meer van. Hoe halen de Engelsen het in hun hoofd door de flinterdunne draadjes van de key-schakelaar de gloeistroom te laten lopen???? Wanneer ik de microfoon met redelijk dikke draaddiameter inplug heb ik 2,2 Volt gloeispanning in de zender. Doe ik dat met de plug van de seinsleutel, dan daalt de gloeispanning tot 1,7 Volt en dat betekent een geweldige teruggang van het toch al niet zo grote uitgangsvermogen van de set en moet ik de rheostaat van de zender opschroeven om weer op 2 Volt te komen.
Wat heel mooi is dat ik de antennestroom kan meten. Op 7 MHz en de aerial-switch op "1" en een staafantenne van ongeveer een meter komt de wijzer op ca. 200 micro-Ampere. Ik heb de afgebroken litzedraadjes van de stroomtrafo heel voorzichtig losgepeuterd en er wat soldeertin op laten vloeien. Een paar verlengdraadjes en een OA85 in het doosje gezet en zie daar....... het werkt. De grote seleniumdiode heb ik niet toegepast als meter-beveiliging. Nu nog wat blikwerk en steuntjes en dan is de zender helemaal compleet. De stekker voor de voeding is niet origineel, maar die is binnen in de kast niet te zien.
De oscillator-spoel van de Master-Oscillator. Nagemaakt op PVC-buis van 22 mm en "getropicalized". Dit onderdeel voldoet volledig aan de specificaties van het EMER. Nu nog afwachten of het ook allemaal werkt.
Zelfs een ZN-nummer ontbreekt niet.
Het volgende namaakprodukt wordt de Aerial-current-transformer.
En, zie daar. Het antennestroom meetcircuit.
Het witte draadje dient nog te worden gesoldeerd aan de antenne-veer, die bij het plaatsen van de zender in de kast contact maakt met de antenne-aansluiting van de kast.
De schakelaar van de tankkring is ook al bedraad.
De eerste componenten van de Master-Oscillator zitten erin. Ik tracht zo veel mogelijk de originele onderdelen te gebruiken, maar dat zal niet altijd lukken.
Uit de immense voorraden van "magazijn drie" deze koptelefoon, type C-LR, gevist. De plug ontbrak, maar die was ook nog op voorraad. Het solderen van de flexibele draadjes was lastig, maar door er wat dun draad omheen te wikkelen werd ook dat probleem opgelost.
Het bewijs, een echte C-LR. Waar "PX" voor staat weet ik niet. Het zal de fabrikant wel zijn.
Microphone-hand No. 4 A, met spreektuitje. No. 4 werd ook voor de WS-18 gebruikt, dat is een soortgelijk type, maar dan zonder tuitje. Het is een koolmicrofoon.
Het geheel nog eens van dichtbij. De laatste gebruiker heeft zeker roggebrood gegeten, de kruimels zitten er nog in.
Via internet gekocht, key-assembly No. 8. Met zend-ontvangschakelaar die ook op vernuftige wijze de sleutel blokkeert in de "Receive"-stand. Compleet ?????? NEE, dat zou ook te mooi zijn geweest. De verkoper was daar ook wel duidelijk in, er ontbrak een plug.
Voor meer beelden van de seinsleutel klik op : Key Assy No.8
De plaats in de kabel waar de plug met draad geamputeerd is. Ook hier, net als in de medische wereld, zijn de adertjes keurig afgeklemd.
En dit is de plug die er weer aangezet moet worden. Dat wordt nog een hele operatie.
Het typeplaatje van de seinsleutel met daarachter de "Receive-Send"-schakelaar.
Een compleet chassis met afstemcondensator voor de Master-Oscillator.
De nog redelijk maagdelijke onderkant.
Heel belangrijk, de moer voor het vastzetten van de zender in de kast.
De juiste afstemcondensator voor de tankkring, het exemplaar wat ik bezat miste een paar platen.
Het juiste aantal platen, vijf vaste en zes bewegende.
De aerial-switch, zo te zien nog nooit gebruikt.
Dezelfde switch met bijbehorende knop met aftakking-nummers 1 t/m 8.
De antennestroom-meter. Boven de rode weerstand is de stroomtrafo te zien met een rechthoekige ferriet-kern. De Diode ontbreekt.
De achterkant van de meter, de ringkern is met wigjes vastgezet op de plaat. Door het vierkante gat loopt de draad van het antenne-signaal. Het geheel moet nog in een blikje gebouwd worden.
De trimmers van 15 pF op een steuntje.
De beide potentiometers (Rheostaat) voor de instelling van de juiste gloeispanning van zender en ontvanger .
Het interconnectie chassisdeel, de connector moet nog gemaakt worden.
De achterkant van dit bijzondere connectorretje.
Al met al een grote aanwinst voor het restauratieproject van de WS-18.
Tegenslagen zijn er natuurlijk ook, de battery-switch is een heel moeilijk ding, een tuimelschakelaar, die drie contacten met een contact verbindt, vind die maar eens. De microfoontrafo van de zender moet waarschijnlijk zelf gewikkeld worden. Alle buizen van de ontvanger waren stuk, waarschijnlijk 12 Volt in plaats van 2 Volt op de gloeidraden gehad. De uitgangstrafo van de ontvanger defect, primaire wikkeling onderbroken, dat wordt zoeken naar een vervanger.
Intussen zijn alle 0,1 microFahrad condensatoren van de ontvanger voorzien van een nieuw binnenwerk. Het was een vies werkje. De sporen van de teervulling zijn overal in de shack op de vloerbekleding te bespeuren. Ik ga onbevreesd door met de verdere restauratie.
Tot zo ver het overzicht van de ontwikkelingen, U wordt op de hoogte gehouden.
Hieronder een aantal afbeeldingen van de zender. Dit exemplaar heb ik in bruikleen van PA0GSB.
Hieronder nog enkele aanwijzingen mbt de bedrading van de voedingskabel, componentopstelling van de zender en de schema's van zender en ontvanger van de MK III.
Beschrijving: LT- van PL2A punt 1 gaat naar Schakelaar S4 A, aan één der punten die niet direct met het chassis verbonden is. (Deze schakelaar schakelt vanuit één contact alle drie contacten naar aarde)
HT- van PL2A punt 2 gaat naar R18A en tevens naar het knooppunt C23B en R5E.( R18A is 680Ω, C23B is 1nF en R5E is 500kΩ)
HT+ 12 Volt van PL2A punt 3 gaat naar één van de contacten van S4A, zie LT+. Verder gaat de verbinding verder naar J3A, de jack waar de seinsleutel in gaat en wel in het circuit dat er voor zorgt dat het signaalrooster van V3A via R5D (500kΩ) aan aarde komt te liggen.
HT+ 162 Volt van PL2A punt 4 gaat naar schakelaar S6A, de "Meterswitch", naar het contact van de mA-meting, hieraan is ook R12A (10.2Ω) gekoppeld.
LT+ 3 Volt van PL2A punt 5 gaat naar PL1A punt 2, afhankelijk van de S/R stand van de key, wordt punt 1 ( Receive) van 3 Volt voorzien met daaraan gekoppeld R21B (rheostaat 6Ω) of punt 4 (Send) met R21A (rheostaat 6 Ω).
