Eén van de vele "Spy-sets" die in de tweede wereldoorlog ontwikkeld en gebruikt werden. Ongeveer alle landen in Europa hadden wel hun eigen apparatuur, terwijl de U.S.A. en Australië ook vlijtig meededen.
Ik mocht van een kennis deze set gebruiken ( Dank Olivier) voor een fotoshoot die ook wat verder ging dan alleen het uiterlijk.
Inleiding
De zender.
Het ontvangergedeelte.
De voeding.
Het doosje met de accessoires.
Documentatie.
Inleiding.
De set werd oorspronkelijk voor een koffer ontworpen. Later bleek het toch handiger te zijn de hele uitrusting in metalen containers te verpakken. Die konden tegen een stootje en waren waterdicht. Bij verschillende verzetsgroepen werden ook zelfgemaakte houten draagkisten gemaakt. De eerste kwam in 1942 ter wereld en werd ontworpen door Major John I. Brown bij de SOE (Special Operations Executive ) , Station IX, The Frythe, Welwyn. en zag er zo uit:
Zo ziet zo'n koffer er uit. De seinsleutel is niet origineel in dit geval.
En dit is de container-uitvoering, hier is wel de juiste seinsleutel aanwezig, alleen het snoertje is wat aan de moderne kant.
Het frequentie-bereik is in drie banden opgedeeld, te weten : Range 1: 8.7 - 15.2 MHz, Range 2 : 5.2 - 9.04 MHz. en Range 3 : 3.1 - 5.4 MHz.
De gevoeligheid van de ontvanger is 1 tot 3 microVolt
voor een output van 10 mW.
De zender produceert op de grondgolf een vermogen van 20 Watt en op de derde harmonische 16 - 20 Watt. De bijgeleverde antenne is 18 meter lang en de aarddraad 3 meter lang.
De complete set in de kofferuitvoering weegt 13,2 kg.
De uitleg voor de verschillende functies.
Zender.
De zender is onder gebracht in een aparte kast.
De zender is uit de container gehaald.
Het vooraanzicht, de details komen er aan.
Het meetinstrument kan met de meterselector-schakelaar voor verschillende metingen worden gebruikt, een uitvoerige beschrijving vindt u in de bijgevoegde documentatie.
Op deze foto links de de mode-switch, T = Tune, S = Send en R is Receive. Rechts de meter-selector en onder de aansluitbussen voor de tankspoel van de eindtrap. ( De spoelen L1 A-B t/m L4 A-B. Wat wel vreemd is dat de spoelen er op twee manieren in kunnen, maar dat er maar één manier de juiste is.
De volgende frequentiebereiken zijn beschikbaar:
L1 -A: 3.0 - 4,0 MHz
L1 -B: 3,75 - 5,25 MHz
L2 -A: 4.5 - 6.25 MHz
L2 -B: 5,5 - 7,5 MHz
L3 -A: 6.5 - 9,0 MHz
L3 -B: 7.0 - 10,0 MHz
L4 -A: 9.0 - 13,0 MHz
L4 -B: 12.0 - 16,0 MHz
De spoel moets dus met de juiste letter naar de bovenkant worden geplaatst.
Op deze foto de zender met opgestoken spoel. Links boven de antenne-aansluiting.
Enige tips voor de te gebruiken antenne.
De twee afstem-C's. de linkse voor de "Loading" en de rechtse voor de anode-afstemming.
Op dit paneel is de afstemming van het stuurroostercircuit van de PA-buis, daarnaast is de kristalhouder. Met de waveband-schakelaar wordt de juiste aftakking op de rooster-afstemkringgekozen. De crystal-selector verzorgt de juiste aftakking op de spoelen L5 en L6 van de master-oscillator, de daarvoor gebruikte buis is een EL32 (VT52), de eindbuis is volgens de stuklijsten een 6L6G. Ik zie echter alleen de stalen uitvoering van deze buis op alle afbeeldingen.
Kristallen met deze grote pennen werden gebruikt, ik denk dat de juiste kristallen er misschien anders uit zien. Wel een mooie frequentie om in de 80-meter band uit te komen.
De zender is onder gebracht in een dunwandige aluminium behuizing met voldoende ventilatiegaten. Eenmaal ingebouwd kon de warmte ontsnappen via een roostertje aan de bovenkant van de zender. Via de zijkanten van de container kan de lucht circulairen.
De stekker wordt in de daartoe beschikbare contacten op het voedingsgedeelte gestoken.
Bovenaanzicht van de zender. Rechts, net onder de VT52 en doorkruisd met een groene draad zijn de twee spoelen ( L5 en L 6) van het oscillator-circuit, de signaalrooster zijde van de oscillator-buis.
De onderkant. Overigens is het groene draadje met de rode stekker de antenneverbinding van de zender naar de ontvanger.
Het gedeelte waar de beide buizen staan. De twee spoelen zijn van het anode-circuit van de kristal-oscillator. (L7 en L8 in het schema )
De beide afstemcondensatoren voor de Tuning en de antenne-aanpassing.
De achterkant van de zender.
Rechts boven de schakelaar voor Tune, Send en Receive. Links daarvan, een beetje verstopt de meter-keuzeschakelaar.
Nogmaals een blik op de linker zijkant.
De rechter kant, in het blikken omhulsel de oscillatorbuis VT52 (EL32)
Het schema van de zender.
Ontvanger.
De ontvanger is van het super-heterodyne type. Er wordt geen HF-voorversterker gebruikt, het antennesignaal gaat gelijk vanaf de ingangs-kringen (RL1, RL2 en RL3) op het derde rooster van V1A, een 7Q7 rimlock octode. De spoelen RL4, RL5 en RL6 vormen met C1B de oscillator-kringen. Op het schema ziet het allemaal wel aardig overzichtelijk uit. Het bouwsel zelf is echter wat weerbarstiger, de onderdelen waar je wat mee moet doen, verwisselen of zo, zitten op de meest verstopte plekken. Na de mixer/oscillator, die zich op een eigen subchassis bevindt wordt het MF-signaal van 470 kHz verder naar het MF-gedeelte, detector, BFO en LF gedeelte gevoerd. V2A, een 7R7, een penthode met twee dioden die niet worden gebruikt versterkt het MF-signaal, een tweede MF-versterker, V1B ( 7Q7) versterkt het MF-signaal verder en het overige gedeelte wordt als BFO. V2B, ook een 7R7 werkt als detector en LF-versterker. Veel stelt het niet voor, maar het is wel knap om het in een zo beperkte ruimte te stoppen.
De ontvanger.
Een overzichtelijk voorfront, hier onder de details van de verschillende functies.
De afstemschaal die alleen een nummering heeft. In het bijbehorende manual staan de bij de cijfers behorende frequenties. Links boven de antennebus ( met bruine isolatie) waar de stekker van de zender in komt. Het lensje van de afstemming was lastig te fotograferen omdat de verlichting er nogal sterk in spiegelen. Het geeft echter wel aan dat het glas bol is...
De calibratie-curves. Deze zijn echter wel per serienummer uitgegeven. Maar de afwijkingen zullen wel niet al te groot zijn.
De "Waveband-schakelaar" met rechts onder de afstemknop. Het achterste gedeelte van de knop is voor de grove afstemming en het voorste gedeelte voor de fijn-regeling.
Boven de BFO-regelaar, de stand "OFF" schijnt een kortsluiting van de afstem-conensator te zijn waar bij de stand "OFF" de condensatorplaten elkaar raken en de BFO het zwijgen wordt opgelegd. Iets wat je normaal absoluut niet zou willen. Volume is wel duidelijk, evenals de stekkerbussen voor de laag-ohmige hoofd-telefoon. Type L.R. of wel low resistance 120 Ohm. Het typeplaatje met Model 3/II. Het serienummer 77709, ik denk echter niet dat er 77 duizend van die apparaten zijn gemaakt.
Ook hier een aluminium behuizing.
Voor zo ver de buitenkant.
Links het RF-fedeelte en rechts de MF-versterker, BFO, detector en AF-versterker. Tussen de twee 7R7's ontbreekt een MF-trafo. Misschien een Philips-type in een Engels huisje bouwen??
De achterkant, in de zwarte, metalen afschermbussen bevinden zich de twee octodes 7Q7 zich. Op deze afbeelding is goed te zien dat de er twee sub-chassis worden gebruikt. Waarom ze wat afmetingen betreft verschillen is me een raadsel, typisch Engels laten we maar zeggen, er zal wel een reden voor geweest zijn.
Het RF-gedeelte met dubbele afstem-C en mooie oranje trimmers. De eerste MF-spoel en onder de zwarte afscherming de octode.
Oei, hier is ook behoorlijk "gemodified". Een kristalvoetje, een Duitse weerstand (kersrood) en wat Philips conensatoren. Toch maar eens uitzoeken wat hier mee bewerkstelligd wordt. Het hoort er niet!!
De tweede unit. Duiselijk is de leemte te zien waar een MF-trafo thuis hoort.
Hier is de open plek nog beter te zien, ook een extra 100 k weerstand , een groene, witte en rode draad........
De linker zijkant. De beide, vertikaal opgestelde condensatoren zijn waarschijnlijk ook aan vervanging toe.
De rechter zijde met kwaliteits-stempel er op.
Het RF-gedeelte van de ontvanger.
Het gedeelte met de MF-versterker, BFO, detector en LF-versterker.
Voeding.
Het zwaarste deel van de uitrusting. De AC-input kan van 97 V - 140 Volt zijn of van 190 - 250 Volt 40 - 60 Herz. In de ontvangststand is de vermogensopname ca. 27 Watt, bij zenden wordt dat ca. 57 Watt. Het apparaat kan ook uit een 6 Volt accu gevoed worden.
Dat was wel goed, de Duitsers legden soms een hele straat electrisch plat om te kunnen verifieren of de gepeilde zender daar zat. Met een accu deed de set het gewoon, je moest wel moedig zijn om met de vijand op de hielen de uitzending voort te zetten!! De stroomopname was tijdens ontvangen 4,5 Amp. en tijdens zenden 9,5 Amp.
De individuele sets, ontvanger 230 Volt HT bij 28 mA, 6,3 Volt bin 1,2 Amp en nog min 12,5 Volt bias. De zender kreeg 500 Volt bij 60 mA, 230 Volt bij 18 mA en 6,3 Volt bij 1,1 Amp.
Het voorfront van de voedingsunit.
De aan/uit-schakelaar met twee zekeringen, een voor de AC- en de ander voor de 6 Volt DC. Links de aansluitbussen voor de zender en de ontvanger. De meest linkse is voor de RX, de andere voor de TX
De beide stekkers van de zender en de ontvanger.
De rechter kant met de verschillende brugjes waarmee de ingangsspanning kon worden gekozen. Op de meest rechtse plaat is te zien hoe de verschillende configuraties te verwezenlijken waren. Het rechthoekige blok met de twee schroeven is de keuze-stekker voor "Mains" of "Battery". Hieronder detailplaatjes van deze stekker.
Het is moeilijk te zien, maar de tekst is te lezen.
De stekkers aan de onderkant.
Hier de wat beter leesbare handleiding.
De instellingen voor de verschillende voedings-spanningen.
Het binnenwerk.
Nogmaals, maar nu van af de ander kant.
Bovenaanzicht, links de trillers waarvan één als reserve dient. Dan de trafo met twee condensatoren met een twijfelachtige kwaliteit. Dan de seleen brug-gelijkrichter met daarnaast drie van de dubbele elco's voor de afvlakking van de hoogspanning. De 6,3 Volt wordt of door de accu geleverd of door een wikkeling op de trafo.
Een blik op de drie elco's
De twee triller-omvormers. De rechter (met rode markering) is de actieve. De linker is de spare.
Het schema van de voedings-unit.
Accessoires .
Dit is de lijst van de complete uitrusting met onderaan de inhoudsopgave van de spare-case.
Het kistje met de spares en de accessoires. Op de deksel is de seinsleutel gemonteerd.
De key met het verkeerde kabeltje.
De seinsleutel aan de ene kant.
En van de andere kant natuurlijk.
En nu de inhoud:
De vier spoelen, vlnr. L1 A/B, L2 A/B, L3 A/B en L4 A/B.
De reserve-buizen, twee maal 6L6, twee x VT 52, twee x 7R7, en een 7Q7.
Een 7R7 in de originele transportverpakking. Dat mocht ook wel, want dit waren buizen van niet al te beste kwaliteit.
Een kabel voor aansluiting op de 6 Volt accu.
Het netsnoer voor de aansluiting van de set aan het wisselspanningsnet.
De fitting met twee stopcontacten om in een lampfitting te draaien. Niet vergeten na de uitzending deze weer te verwijderen want dat ziet er natuurlijk wel heel verdacht uit bij een huiszoeking.
De Low Resistance headset. Daar waren trouwens meerdere types mogelijk, als ze maar laagohmig waren.
Verder had er aanwezig moeten zijn :
- 4 Transmitter coils
- 1 6L6G valve
- 1 EL32 valve
- 1 7Q7 valve
- 1 7R7 valve
- 5 Fuses, 10 Amp
- 5 Fuses, 500 mA (+ 2.1 Amp fuses)
- 1 Telegraph key
- 1 Pair headphones
- 1 Mains lead
- 1 Battery lead
- 2 Continental plug pins
- 1 Adapter 2 pin bayonet cap
- 1 Adapter Edison screw
- 1 Aerial wire (100 ft)
- 1 Earth wire (10 ft)
- 1 Screwdriver
- 1 Operating chart (in cover)
Dat wordt dus nog even zoeken naar de geschikte spares.
Documentatie.
Hier onder pdf's van verschillende manuals en artikelen.
Portable Transmitting and Receiving Equipment Type 3 MK. II. deze hoorde bij serienummer 45837.
Portable Transmitting and Receiving Equipment Type 3 MK. II. deze hoorde bij serienummer 90079.
Operating Instructions Suitcase Set Type 3 MK. II. deze hoorde bij serienummer 42796.