Het is niet echt een onmisbaar instrument, maar toch wel handig om even de kwaliteit van kristallen te meten, waarbij meten een groot woord is.
Het gaat meer om het vergelijken. Je hebt kristallen die een enorme meteruitslag produceren, vaak van die grote kristallen, dan heb je de militaire FT-243-types, die zijn iets minder spontaan, dan nog kristallen van Stabilux, vooral de oudere zijn heel actief. Als je er genoeg test krijg je wel gevoel voor de kwaliteit.
Dat is dan ook precies wat ik wilde. Ik heb zo veel kristallen en ongeveer 95% is niet direct geschikt voor amateurgebruik. Er zitten er wat tussen die netjes in de amateurbanden piepen, sommige op de derde harmonische, maar voor het merendeel heb ik er geen directe toepassing voor.
Dus tijd voor een inventarisatie met bijbehorende kwaliteitstest.
Dit is het kastje geworden. Na veel tegenslagen met de voedingstrafo's is er eindelijk een goed werkende tester geboren. De schakeling is op een Butler-oscillator gebaseerd. Het schema volgt nog.
Vooraanzicht.
De functies, Aan/uitschakelaar met neonlampje, daar onder de kristalhouder (daar over later meer). Dan in het midden de meter zonder waarden op de schaal en daar onder een gevoeligheidsinstelling. Rechts boven de afstem-C om de anode-kring op de kristal-frequentie te brengen. Onder de bereikschakelaar met vijf standen en daar naast een uitgang voor een frequentieteller.
De frequentie gebieden zijn:
Bereik 1: 80 tot 124 kHz
Bereik 2: 140 tot 450 kHz
Bereik 3:
440 tot 1700 kHz
Bereik 4: 1400 tot 4700 kHz
Bereik 5: 4400 tot 15600 kHz.
Zijaanzicht met op de voorgrond de oscillator.
Het koste nogal moeite om alles in de kleine behuizing onder te brengen. Achteraf was het waarschijnlijk handiger geweest een tester met fets te maken, alleen al vanwege de voeding. Maar ik wilde er een met buizen....
De achterkant met links de oscillator en rechts de voeding. Deze levert ca 250 Volt DC en min 18 Volt DC voor de gevoeligheidsinstelling. Verder natuurlijk 6,3 volt voor de gloeidraadjes van de EF80 en EF183.
.
De vier spoelen voor de vijf bereiken. Het eerste bereik wordt met behulp met wat extra parallel-capaciteit verwezenlijkt.
De voeding met de drie spanningen. De min 18 Volt wordt bereikt met een spanningsverdubbelaar op het 6,3 volt circuit. De meter heeft een serie-instelpotmeter en om kromme aanwijsnaalden te voorkomen is er een germaniumdiode over de meter geplaatst. De volle schaaluitslag ligt bij 200 microAmpère en daar heeft de meter 0,2 volt voor nodig en dat is precies de drempel van de diode. Werkt perfect.
De ander zijkant.
Zo ziet de zaak er van onder uit. U ziet een ongebruikte brugcel, deze was ook zo geplanned, maar door dat ik in mijn ijver al een brugje had gemaakt van 4 keer 1N4007 diodes is dit overbodig geworden. Maar ja de trafo was al gemonteerd en daarmee de toegang tot de schroeven geblokkeerd. Dus, mooi laten zitten. De buizen zijn in horizontale stand gemonteerd.
Natuurlijk is er ook een bovenaanzicht met blik op de duo-afstemcondensator.
Dan de uitbreiding van de kristalhouder. Voor zeer exotische kristallen is dit paar snoertjes erg nuttig. De lange draden zijn toegestaan aangezien het kristal in een zeer laagohmig circuit geschakeld is.
Nog een paar verloopstekkers voor ander soorten kristallen, links bv. voor de FT-243-types.
En deze zijn weer voor nog weer andere types, waarbij de rechtse gebruikt wordt als er niets meer past.
Hieronder het schema van dit hoogstandje van HF-techniek.....
Door op de afbeeldingen te klikken worden ze vergroot in een nieuw venster geopend.